Cập nhật vào 16/01
Biết được các mốc khám thai định kỳ quan trọng sau đó giúp mẹ bầu chủ động trong việc dưỡng thai cũng như ứng phó kịp thời với những nguy cơ có thể xảy ra trong thai kỳ.
1. Tầm quan trọng của việc khám thai định kỳ
Trong thời gian mang thai, bạn nên được chăm sóc sức khỏe một cách tốt nhất thông qua việc khám thai định kỳ để đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé. Thông qua việc khám thai thường xuyên, bác sĩ sản khoa biết được tình trạng sức khỏe của bạn và thai nhi, từ đó giúp hạn chế những nguy cơ có thể xảy ra trong thai kỳ.
Bạn sẽ nắm rõ tình hình phát triển của thai nhi thông qua các buổi thăm khám định kỳ. Ngoài ra, bạn còn được bác sĩ tư vấn về chế độ dinh dưỡng hay những điều cần tránh khi mang thai để có một thai kỳ khỏe mạnh.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng những mẹ bầu tuân thủ lịch khám thai định kỳ giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong của thai nhi xuống gấp 5 lần so với những mẹ bầu không khám thai. Ngoài ra, tỷ lệ những đứa trẻ được sinh ra từ các mẹ bầu không khám thai có trọng lượng nhẹ hơn so với các mẹ bầu thường xuyên khám thai.
Sau lần khám đầu tiên, bác sĩ sản khoa sẽ cho bạn lịch khám thai cụ thể của lần kế tiếp. Thông thường, bạn sẽ được yêu cầu đi khám mỗi tháng một lần trong 6 tháng đầu của thai kỳ. Bước qua tam cá nguyệt cuối, bạn sẽ phải đi khám thai thường xuyên hơn. Nếu đây là lần đầu tiên bạn mang thai, trong suốt thai kỳ, bạn sẽ có khoảng 10 – 15 lần khám thai. Nếu từng sinh con, bạn nên khám thai ít nhất khoảng 7 lần.
2. 15 mốc khám thai quan trọng mẹ bầu cần nhớ
Khám thai lần đầu tiên
Việc khám thai lần đầu thường diễn ra khi bạn có thai khoảng 5 – 8 tuần. Đây là mốc rất quan trọng để xác định liệu bạn thực sự có thai hay không và xác định vị trí làm tổ của phôi thai.
Khám thai lần đầu, bác sĩ sẽ cho bạn làm các xét nghiệm sau:
- Kiểm tra cân nặng, chiều cao để tính chỉ số BMI của cơ thể nhằm đánh giá xem bạn có bị thừa cân, béo phì hay không. Nếu có, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm soát cân nặng khi mang thai nhằm hạn chế các biến chứng thai kỳ có thể xảy ra.
- Đo huyết áp để biết xem bạn có bị huyết áp cao hay không, có nguy cơ bị tiền sản giật không.
- Thử nước tiểu kiểm tra nồng độ hormone thai kỳ (hCG) để biết chắc bạn đang mang thai, phôi thai đang phát triển bình thường.
- Siêu âm kiểm tra vị trí phôi thai và tuổi thai nhằm kịp thời phát hiện các bất thường như thai ngoài tử cung…
- Tính tuổi thai và ngày dự sinh của em bé dựa vào ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối.
- Ngoài ra, bạn có thể phải tiến hành các xét nghiệm máu để kiểm tra:
- Kháng thể bệnh sởi
- Kháng thể bệnh thủy đậu
- Viêm gan B
- Bệnh giang mai
- HIV/AIDS
- Nồng độ hemoglobin
- Yếu tố Rh
- Nhóm máu
- Kháng thể bệnh đậu mùa.
Tại buổi khám đầu tiên, bác sĩ sẽ thực hiện và tư vấn cho bạn một vài vấn đề sau:
- Cho bạn uống bổ sung axit folic nhằm ngăn ngừa tình trạng nứt đốt sống của thai nhi.
- Tư vấn về các vấn đề liên quan đến dinh dưỡng, chế độ ăn uống và vệ sinh thực phẩm.
- Cảnh báo các yếu tố lối sống có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn hoặc sức khỏe của em bé, chẳng hạn như làm việc trong môi trường độc hại, hút thuốc, sử dụng ma túy và uống rượu, dùng các chất kích thích khác.
- Tư vấn về các xét nghiệm sàng lọc trước sinh mà có thể bạn phải tiến hành trong thai kỳ.
Trong lần khám thai này, bạn hãy cung cấp cho bác sĩ biết các thông tin liên quan đến thai kỳ như:
- Thông tin về chu kỳ kinh nguyệt của bạn (đều hay bất thường).
- Bạn từng bị sẩy thai, sinh non, tiền sản giật hoặc nhiễm trùng ở lần mang thai hay lần sinh trước.
- Bạn đang điều trị một căn bệnh mãn tính, như bệnh đái tháo đường hoặc cao huyết áp…
- Bạn đang dùng thuốc điều trị một bệnh nào đó. Nếu có thể, hãy mang sổ khám bệnh, toa thuốc hoặc thuốc mà bạn đang uống theo để bác sĩ biết cụ thể.
- Bạn hoặc bất kỳ người thân trong gia đình từng có con bị dị tật bẩm sinh như Down, nứt đốt sống…
- Bạn hay người thân trong gia đình mắc một căn bệnh di truyền như tế bào hình liềm hoặc xơ nang.
Thông thường, bác sĩ sẽ hẹn bạn trở lại khám sau khoảng 4 tuần. Đôi khi lịch khám thai cho lần khám kế tiếp chỉ sau lần khám đầu tiên khoảng 1 – 2 tuần. Điều đó phụ thuộc vào sức khỏe của bạn hoặc tình trạng phát triển của thai nhi, tuổi thai. Bạn nên đi khám đúng lịch như bác sĩ đã hẹn.
Khám thai lần thứ 2 – tuần thứ 8
Nếu lần khám thai đầu tiên, bạn đi khám ngay sau khi mới cấn thai, bác sĩ siêu âm chưa kiểm tra được tim thai hoặc phôi thai có vấn đề, bác sĩ sản khoa sẽ hẹn bạn khám thai lần thứ hai khi thai khoảng 8 tuần.
Ở lần khám thai này, bác sĩ vẫn tiến hành các thăm khám thường quy như kiểm tra cân nặng, đo huyết áp, thử nước tiểu, thử máu mẹ bầu và siêu âm để đánh giá tình trạng phát triển của thai nhi.
Khám thai lần thứ 3 (tuần 10 – 13)
Kể từ tuần thai thứ 10, khi bạn khám thai định kỳ, ngoài các thăm khám thường quy như kiểm tra cân nặng, đo huyết áp, siêu âm bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm các xét nghiệm quan trọng sau:
- Ở tuần thứ 10, bạn sẽ được chỉ định làm xét nghiệm Thalassemia để biết liệu thai nhi có nguy cơ bị bệnh thiếu máu di truyền, hồng cầu bị vỡ sớm dẫn đến thiếu oxy hay không.
- Trong thời gian thai được khoảng 10 – 12 tuần tuổi, tùy vào vị trí của thai nhi trong tử cung, cân nặng của mẹ bầu và ngày dự sinh, bác sĩ sẽ tiến hành đo nhịp tim của em bé bằng thiết bị cầm tay Doppler. Đây có thể là lần đầu tiên bạn được nghe nhịp đập của bé yêu.
- Trong khoảng thời gian từ tuần thứ 11 – 13 tuần 6 ngày: Bạn sẽ được chỉ định làm xét nghiệm Double test và siêu âm kiểm tra dị dạng chi, thoát vị cơ hoành, đặc biệt là siêu âm đo độ mờ da gáy nhằm đánh giá thai nhi có nguy cơ bị Down hay không.
Nếu kết quả siêu âm đo độ mờ da gáy nhận thấy thai nhi có nguy cơ mắc các bệnh về di truyền, bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm xét nghiệm sinh thiết gai nhau (CVS). Sinh thiết gai nhau được thực hiện sớm trong thai kỳ thường là từ tuần thứ 10 đến tuần thứ 13 nên bạn có thể sớm tìm hiểu về tình trạng của bé. Xét nghiệm sinh thiết gai nhau là một xét nghiệm xâm lấn, có nguy cơ gây sẩy thai song bạn không nên quá lo lắng vì tỷ lệ rất thấp chỉ dưới 1%.
Bác sĩ sẽ dựa vào các kết quả xét nghiệm, tuổi của bạn, tuổi thai của bé sẽ tính toán tỷ lệ nguy cơ bé bị hội chứng Down, Trisomy 13 và Trisomy 18 là bao nhiêu.
Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu về các xét nghiệm quan trọng trong thai kỳ qua bài viết: 10 xét nghiệm quan trọng trong thai kỳ mẹ cần biết
Khám thai lần thứ 4 (tuần 14-16)
Ở lần khám thai này, bác sĩ sẽ chỉ định bạn tiến hành kiểm tra:
- Cân nặng của bạn
- Đo huyết áp
- Khám thai: Kiểm tra nhịp đập của tim thai
- Thử nước tiểu
- Siêu âm để theo dõi sức khỏe của bạn và sự phát triển của thai nhi
- Thử máu: Có thể bác sĩ sẽ chỉ định bạn thử máu để kiểm tra 3 hormone (estriol, B-hCG và alpha fetoprotein tự do). Các mức hormone này cung cấp thông tin về nguy cơ thai nhi mắc hội chứng Down hoặc khuyết tật ống thần kinh như nứt đốt sống.
Cuối buổi khám, bác sĩ sẽ kê toa cho bạn dùng các viên uống bổ sung vi chất tùy thuộc vào sức khỏe của bạn và sự phát triển của thai nhi.
Khám thai lần thứ 5 (tuần 16-20)
Ở lần khám này, bác sĩ sẽ chỉ định bạn tiến hành các bước thăm khám sau:
- Kiểm tra cân nặng
- Đo huyết áp
- Khám thai: Kiểm tra nhịp đập tim của thai và đo tử cung tính tuổi thai (bác sĩ sẽ tiến hành đo khoảng cách từ đỉnh tử cung đến xương mu của bạn).
- Thử nước tiểu: Bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra lượng đường, nồng độ protein để tầm soát dấu hiệu của đái tháo đường thai kỳ và nguy cơ tiền sản giật.
- Siêu âm để quan sát sự phát triển của thai nhi và lượng nước ối.
- Chọc ối: Nếu các xét nghiệm trước cho biết thai nhi của bạn có nguy cơ mắc dị tật bẩm sinh, bác sĩ sẽ đề nghị bạn làm xét nghiệm chọc ối vào khoảng giữa tuần thứ 15 đến 18 của thai kỳ. Kết quả chọc ối có thể có sau 24 giờ hoặc đôi khi bạn phải đợi đến 4 tuần. Lưu ý là thủ thuật này có nguy cơ sẩy thai với tỷ lệ thấp chỉ khoảng dưới 1%.
- Xét nghiệm Triple test: Đây là loại xét nghiệm máu được thực hiện trong khoảng từ tuần thứ 15 – 20 của thai kỳ. Xét nghiệm này giúp chẩn đoán các vấn đề sức khỏe của thai nhi như các rối loạn về gen, dị tật ống thần kinh.
Dựa vào việc thăm khám và kết quả của các xét nghiệm, bác sĩ sẽ kê toa cho bạn dùng các viên uống bổ sung vi chất phù hợp.
Khám thai lần thứ 6 (tuần 20-24)
Bạn sẽ phải tiến hành:
- Kiểm tra cân nặng
- Đo huyết áp
- Khám thai: Đo khoảng cách từ đỉnh tử cung xuống xương mu để tính tuổi thai, kiểm tra tim thai
- Thử nước tiểu
- Siêu âm để quan sát sự phát triển của thai nhi và lượng nước ối.
Thông thường ở tuần thứ 20 của thai kỳ, bạn sẽ được chỉ định làm siêu âm 4D để kiểm tra hình thái thai nhi, tầm soát các bất thường (tim, chân tay, bụng, xương, não, cột sống, thận) và kiểm tra vị trí bám của nhau thai, lượng nước ối.
Sau khi xem kết quả siêu âm nếu nhận thấy thai nhi có bất thường nghiêm trọng về thể chất, bác sĩ sẽ cho bạn biết để cân nhắc có nên đình chỉ thai nghén hay không. Để đảm bảo sức khỏe cho mẹ bầu, việc đình chỉ thai nghén nên được tiến hành trước 24 tuần mang thai.
Khám thai lần thứ 7 (tuần 24-27)
Bạn sẽ phải tiến hành:
- Kiểm tra cân nặng
- Đo huyết áp
- Khám thai: Đo khoảng cách từ đỉnh tử cung xuống xương mu để theo dõi sự phát triển của thai nhi, kiểm tra tim thai
- Thử nước tiểu
- Siêu âm để quan sát sự phát triển của thai và lượng nước ối.
- Tầm soát đái tháo đường thai kỳ: Nhằm kịp thời can thiệp bằng chế độ ăn và tập luyện vận động hoặc hỗ trợ thêm bằng insulin.
- Xét nghiệm máu để tìm yếu tố Rh âm tính: Nếu xét nghiệm máu cho thấy nhóm máu của bạn có yếu tố này, bác sĩ sẽ đề nghị bạn làm một xét nghiệm máu khác để kiểm tra xem liệu cơ thể bạn có tạo ra các kháng thể chống lại yếu tố Rh dương tính của bé. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy cơ thể của bạn đang sản xuất kháng thể, thai nhi sẽ được theo dõi kỹ càng hơn. Đôi khi bác sĩ sẽ cho bạn tiêm globulin miễn nhiễm Rh khi thai 28 tuần để cơ thể bạn không sản xuất kháng thể.
Khám thai lần thứ 8-10 (tuần 28-36)
Ngoài các thăm khám thường quy như kiểm tra cân nặng, đo huyết áp, khám thai, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn tiến các xét nghiệm như:
- Máu
- Nước tiểu
- Siêu âm: Nếu kết quả siêu âm cho thấy ngôi thai là ngôi mông, bác sĩ có thể hướng dẫn bạn xoay ngôi thai theo cách tự nhiên. Đồng thời sẽ tiến hành kiểm tra cổ tử cung để xem bạn có dấu hiệu sắp sinh hay chưa.
- Tiêm phòng uốn ván cuống rốn: Trong khoảng thời gian này, bạn sẽ được tiêm phòng uốn ván cuống rốn sơ sinh (2 mũi cách nhau 1 tháng) để phòng ngừa bệnh uốn ván cho bé.
- Xét nghiệm Non-stress (NST): Sau tuần thứ 28 của thai kỳ, bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm xét nghiệm này nhằm kiểm tra sức khỏe của bé, dựa trên sự thay đổi của tim thai tương ứng với chuyển động của thai. Ngoài ra, xét nghiệm còn giúp bác sĩ tìm hiểu xem thai nhi có nhận đủ oxy hay không.
Từ tuần thứ 30 trở đi, bạn lưu ý một số điều sau:
Đếm cử động thai: Bình thường là từ 4 lần/giờ
Tái khám ngay khi thấy:
Đau bụng
Ra huyết, ra nước âm đạo
Thai máy ít, máy yếu
Có dấu hiệu bất thường.
Khám thai lần thứ 11-14 (tuần 36-40)
Thông thường, khi mang thai đến giai đoạn này, bạn sẽ phải đi khám thai mỗi tuần. Ở mỗi lần khám, bác sĩ sẽ tiến hành các thăm khám thường quy, kiểm tra cổ tử cung kết hợp với siêu âm để theo dõi thai kỳ của bạn. Ngoài ra, bạn có thể được đề nghị làm các xét nghiệm khung chậu để đánh giá xem bạn có khả năng sinh thường hay không và xét nghiệm Non-stress test.
Nếu nhận thấy bạn có dấu hiệu sa bụng (bụng bầu tụt xuống), bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn cách nhận biết các dấu hiệu sắp sinh để kịp thời nhập viện khi có dấu hiệu chuyển dạ sớm.
Khám thai lần thứ 15 (tuần 40-42)
Nếu trong giai đoạn này, bạn chưa có dấu hiệu chuyển dạ, bác sĩ sẽ thăm khám kết hợp với siêu âm kiểm tra nước ối và tình trạng thai nhi. Việc này nhằm giúp bác sĩ cân nhắc liệu có nên can thiệp để bạn sinh con hay chờ đợi.
3. Những địa chỉ khám thai uy tín
Tại Hà Nội
Bệnh viện phụ sản Trung Ương
Địa chỉ: 43 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội
Điện thoại: 024-3825-2161
Bệnh viện phụ sản Hà Nội
Địa chỉ: 929 La Thành, Ba Đình, Hà Nội
Điện thoại: 024-3834-3181
Phòng khám bác sĩ Nha (Bệnh viện Việt Nhật)
Địa chỉ: Số 28, lô 6 – KĐT Trung Yên
Điện thoại: 0985 999 666
Trung tâm Y khoa Vietlife
Địa chỉ: số 14 Trần Bình Trọng, Hoàn Kiếm, Hà Nội
Điện thoại: 04. 37877755 Bác sỹ Cường
Bệnh viện đa khoa quốc tế Thu Cúc
Địa chỉ: 286 Thụy Khuê, Tây Hồ, Hà Nội
Điện thoại: 1900 55 88 96
Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec
Địa chỉ: 458 Minh Khai, Q. Hai Bà Trưng Hà Nội
Điện thoại: 0243 9743 556
Tại TP HCM
Phòng khám BS Kiều Dung
Địa chỉ: Số 221 Nguyễn Thiện Thuật, P.1, Q.3
Điện thoại: 0838 3046 85
Phòng khám Minh Khai (Do các bác sĩ bệnh viện Từ Dũ phụ trách)
Địa chỉ: Số 414A Nguyễn Thị Minh Khai, P.5, Q.3 hoặc 150/29 Nguyễn Trãi, P. Bến Thành, Q.1
Điện thoại: 0839 292 508
Phòng khám sản phụ khoa siêu âm BS Ngô Thị Trinh
Địa chỉ: BS chuyên khoa 2 – BV Từ Dũ 39/28/12 Dạ Nam, Phường 2, Quận 8, TPHCM
Điện thoại: 08.3851 7998
Phòng khám BS Lưu Thế Duyên
Địa chỉ: F1 Khu phố chợ, Hoàng Hoa Thám, P.13, Q. Tân Bình.
Điện thoại: 0838 100 799
Phòng khám BS Lưu Thiềm
Địa chỉ: ngay trong khu trường Cao Đẳng Hải Quan, đường Nguyễn Kiệm, gần Công viên Gia Định
Điện thoại: 08.38457783
4. Đi khám thai có cần nhịn ăn sáng không và cần kiêng những gì?
Tùy từng giai đoạn của thai kỳ mà khám thai yêu cầu một số các xét nghiệm nhất định, chẳng hạn như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, nội tiết tố,…
Kết quả xét nghiệm máu, trong đó các chỉ số như creatinine, ure, tốc độ lắng máu,… có thể bị thay đổi nếu như bạn đã ăn sáng. Các chỉ số khác như HBsAg, HBsAg, SGOT, SGPT, huyết đồ, … thì sẽ không bị ảnh hưởng nếu như mẹ bầu đã ăn sáng. Nói chung để kết quả được chính xác thì tốt nhất bà bầu nên nhịn ăn sáng.
Ngoài ra, bạn nên uống nhiều nước và không nên đi vệ sinh trước khi siêu âm thai. Nhịn tiểu trong lúc siêu âm giúp bàng quang căng ra, bác sĩ có thể dễ dàng nhìn rõ bên trong giúp quá trình siêu âm diễn ra thuận lợi.
Song song với việc nhịn ăn, uống nhiều nước và nhịn tiểu, bà bầu cũng tránh ăn và uống các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê, nước ngọt, nước trái cây, sữa… để không làm ảnh hưởng đến kết quả khám thai.
Hy vọng bài viết trên có thể cung cấp thêm những nguồn thông tin hữu ích cho bạn trong quá trình mang thai nhé!
Có thể bạn muốn biết:
